ETKİNLİK SAYFA 51 LİSE COĞRAFYA 12.SINIF KİTABI
Okuma Metni Uzay Teknolojisi
Modern insan artık uzay teknolojisiyle iç içe yaşamaktadır. Televizyon yayınları, günlük meteorolojik raporlar, ülkeler arası ve kıtalar arası ses, görüntü ve veri iletişimi, uçakların ve gemilerin yollarını bulması uydulara ve uzay teknolojilerine bağlıdır. İklim değişiklikleri ve dünyayı bekleyen diğer doğal tehlikeler konusundaki çalışmalar da büyük oranda uzay çalışmalarına dayanmaktadır, uzay teknolojilerine hâkimiyet, bir ülke için bilimsel ve teknolojik üstünlüğün bir uzantısı ve göstergesidir. Bilimsel araştırmalar ve teknoloji geliştirmeleri dışında geniş kitleleri ilgilendiren uzayın kullanım alanları üç genel başlık altında toplanabilir:
İletişim
Uydu haberleşmesinde kara, hava ve deniz taşıtları ile her yerden güvenilir iletişim sağlamanın tek yolu uydudan geçer. Özellikle sınır ötesi harekât için, istendiği zaman, istendiği yerden, ses görüntü ve diğer verilerin canlı aktarılması ve çift yönlü hızlı iletişim uydu haberleşmesi ile mümkündür.
Seyrüsefer (Yön bulma)
Dünyanın herhangi bir yerindeki noktanın koordinatlarını bilebilmek için insanoğlu yüzyıllardır uğraşmıştır. Son 20-25 yılda geliştirilen uydu teknolojisi ile bunu her türlü hava koşulunda, yüksek doğrulukla ve kolaylıkla sağlamak artık mümkündür. GPS (Global Positioning System) adı verilen bu sistem, 20'nci yüzyılın en önemli, buluşları arasındadır. GPS'in havacılık ve denizcilikteki uygulamaları yaygınlaşırken sivil kullanım yanında taşıdığı askeri önem açıktır. Küresel seyrüsefer için ABD'nin GPS sistemi yanında Rusya'nın GLONAS sistemi de vardır.
Gözlem
Uydu, ulaşılabilecek en üst gözlem noktasını oluşturur. Dünya üzerinde üst gözlem noktalarına varabilmek için başka ülkelerin kara veya hava sahalarına girmek gerekir, uzayda ise böyle bir sorun yoktur. Uzay, oraya çıkabilen herkese açıktır. Dünya üzerindeki gözlem noktalarının görüş alanı sınırlıyken uzaydan Dünyanın her yerini engelsiz gözlemlemek mümkündür. Gözlem, uzayın ilk uygulamaları arasında yer alır ve değişik amaçlarla değişik gözlem, teknolojileri geliştirilmiştir. Sivil gözlem uyduları yanında, meteorolojik gözlem optik gözlem, radar gözlemi, keşif, istihbarat, dinleme ve erken uyarı amaçlı uydular vardır. Bu uydular, güvenlik açısından uzayın vazgeçilmez kullanımları arasında yer almaktadır. Bu eğilimin artan bir oranda devam etmesi beklenmektedir.
ETKİNLİK sayfa 51
Yukarıdaki metinden ve ön bilgilerinizden yararlanarak aşağıdaki sorulan cevaplayınız.
1.Günümüzde uzay teknolojilerinin askeri ve politik etkisini örneklerle açıklayınız.
Uzay teknolojileri askeri alanda iletişim, yön bulma ve gözlem amacıyla kullanılmaktadır. Askeri alanda gözlem son derece önemlidir. Uzay teknolojisinde ileri ülkeler çevrelerinde ne olup bittiğini, kendilerine ulaşabilecek tehditleri takip edebilmekte ve buna göre erken önlemler alabilmektedir. Artık yerin üstünde olan hiçbir şey gizli değildir. Yer üstündeki her türlü hareket uzaydan uydular vasıtasıyla gözlemlenebilmekte, askeri harekâtlar daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Bu durum ülkelerin politikalarını da etkilemektedir. Her ülke dünyada olduğu gibi uzayda da bu ileri teknolojiye sahip olmak istemektedir. Ülkemizin Kuzey Irak’a düzenlediği askeri harekâtlar ve terörle mücadele konularında uzay teknolojileri kullanılmaktadır. Yapılan askeri harekâtlar anında askeri karargâhlardan takip edilebilmektedir.
2.Türkiye'nin uzay teknolojileri ile ilgili hangi çalışmaları bulunmaktadır? Araştırınız.
Ülkemizin uzayda 3 adet haberleşme uydusu bulunmaktadır. Türksat 1C , Türksat 2A, Türksat 3A uyduları görevlerini devam ettirmektedir. Ülkemizin gelişen bir uzay programı vardır ve bu amaçla yapılan ve yapılacak çalışmalar şunlardır:
Uzay üssü 2012 yılına kadar inşa edilecek. Uzay üssü için şu anda en şanslı iller Ankara, Mersin, Antalya ve İzmit olarak görülüyor. Uzay Üssü için ABD Houston Uzay Üssü ile Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nde uzun süren araştırmalar yapılacak. Uzay üssü için geniş bir alan ayrılacak. Özel birliklerle korunacak olan uzay üssü son teknoloji ile inşa edilecek.
Uzay İstasyonu'nda deney
2006:Araştırma enstitü ve merkezlerinin kurulması, İleri malzeme üretimi, Gökada haritalanması, yakın gezegenlerin sürekli olarak takibi, Avrupa Uzay Programı'na katılım,Güneydoğu Avrupa-Orta Asya Bölgesel İşbirliği Ağları ve Projeleri geliştirme uzay teknolojisi alanında hangi bilimsel çalışmalar
2007:Toplumda uzay kültürü oluşturma, Astofizik araştırmaları, Jiroskop teknolojisi geliştirme ,(Ion, sıvı, katı) İtki motoru geliştirme
2008:Ulusal Uzay (sistem) altyapısı kurulması,(Türksat) Haberleşme uydusu geliştirme, Keşif ve istihbarat amaçlı uydu tasarımı ,Ulusal (yüksek irtifa) araştırma uçağı geliştirme ,Gelecek nesil eğitim ve öğretim programları
2009:(Bilsat) Yer gözlem araştırma uydusu geliştirme (ikinci nesil-2,5m) , Düşük maliyetli uydu türleri tasarım ve geliştirme (mikro-nano) , Veri harmonizasyonu ve ülke standartlarının geliştirilmesi, e-devlet uygulamaları, CBS tabanlı web sunumları
2010:Astronot yetiştirme programı, Ulusal fırlatma sistemi ve düşük maliyetli roket geliştirme
2011:Güvenlik sistemi ve takip-izleme teknolojileri tasarım ve geliştirme, Uzay mekiği yapımı için işbirliği
2012:Güneş sistemi ve gezegen araştırmaları, manyetik alan araştırmaları, Uzay üssü ve merkezi kurma çalışmaları, Uluslararası uzay programlarına katılım, En az 1000 genç nesil araştırmacı yetiştirme programı
2013:Kuyruklu yıldız taramaları, Uzaya ulusal bir roket gönderme çalışmaları, Bilgi merkezleri oluşturulması
2014:Kuyruklu yıldız keşfi, En az 500 genç nesil uzman bilim adamı, Uzay mekiğinin uzaya gönderilmesi
Uluslararası uzay istasyonunda mikro çekim deney projesi
3.Dünya'nın herhangi bir bölgesinin çekilen görüntülerinin anında bir yer istasyonuna ve oradan da istenilen merkeze aktarılması olan optik gözlemin Önemini ülkelerin güvenliği açısından yorumlayınız.
Askeri alanda keşif ve istihbarat çalışmalarının kolaylaşması ve hızlanması ile ülkeler kendilerine yönelebilecek tehditlerden daha kolay haberdar olabileceklerdir. Bu bilgilerle erken önlem alabileceklerdir.
4.Günümüzde uzay teknolojisi alanında hangi bilimsel çalışmalar hangi amaçla kullanılmaktadır? Açıklayınız.
Uzay teknolojisi alanında yapılan bilimsel çalışmalar iletişim, yön bulma ve gözlem amaçları için kullanılmaktadır. Uzay teknolojisi alanındaki gelişmelerden bazıları da günlük yaşamın içine girebilmektedir
Okuma Metni Uzay Teknolojisi
Modern insan artık uzay teknolojisiyle iç içe yaşamaktadır. Televizyon yayınları, günlük meteorolojik raporlar, ülkeler arası ve kıtalar arası ses, görüntü ve veri iletişimi, uçakların ve gemilerin yollarını bulması uydulara ve uzay teknolojilerine bağlıdır. İklim değişiklikleri ve dünyayı bekleyen diğer doğal tehlikeler konusundaki çalışmalar da büyük oranda uzay çalışmalarına dayanmaktadır, uzay teknolojilerine hâkimiyet, bir ülke için bilimsel ve teknolojik üstünlüğün bir uzantısı ve göstergesidir. Bilimsel araştırmalar ve teknoloji geliştirmeleri dışında geniş kitleleri ilgilendiren uzayın kullanım alanları üç genel başlık altında toplanabilir:
İletişim
Uydu haberleşmesinde kara, hava ve deniz taşıtları ile her yerden güvenilir iletişim sağlamanın tek yolu uydudan geçer. Özellikle sınır ötesi harekât için, istendiği zaman, istendiği yerden, ses görüntü ve diğer verilerin canlı aktarılması ve çift yönlü hızlı iletişim uydu haberleşmesi ile mümkündür.
Seyrüsefer (Yön bulma)
Dünyanın herhangi bir yerindeki noktanın koordinatlarını bilebilmek için insanoğlu yüzyıllardır uğraşmıştır. Son 20-25 yılda geliştirilen uydu teknolojisi ile bunu her türlü hava koşulunda, yüksek doğrulukla ve kolaylıkla sağlamak artık mümkündür. GPS (Global Positioning System) adı verilen bu sistem, 20'nci yüzyılın en önemli, buluşları arasındadır. GPS'in havacılık ve denizcilikteki uygulamaları yaygınlaşırken sivil kullanım yanında taşıdığı askeri önem açıktır. Küresel seyrüsefer için ABD'nin GPS sistemi yanında Rusya'nın GLONAS sistemi de vardır.
Gözlem
Uydu, ulaşılabilecek en üst gözlem noktasını oluşturur. Dünya üzerinde üst gözlem noktalarına varabilmek için başka ülkelerin kara veya hava sahalarına girmek gerekir, uzayda ise böyle bir sorun yoktur. Uzay, oraya çıkabilen herkese açıktır. Dünya üzerindeki gözlem noktalarının görüş alanı sınırlıyken uzaydan Dünyanın her yerini engelsiz gözlemlemek mümkündür. Gözlem, uzayın ilk uygulamaları arasında yer alır ve değişik amaçlarla değişik gözlem, teknolojileri geliştirilmiştir. Sivil gözlem uyduları yanında, meteorolojik gözlem optik gözlem, radar gözlemi, keşif, istihbarat, dinleme ve erken uyarı amaçlı uydular vardır. Bu uydular, güvenlik açısından uzayın vazgeçilmez kullanımları arasında yer almaktadır. Bu eğilimin artan bir oranda devam etmesi beklenmektedir.
ETKİNLİK sayfa 51
Yukarıdaki metinden ve ön bilgilerinizden yararlanarak aşağıdaki sorulan cevaplayınız.
1.Günümüzde uzay teknolojilerinin askeri ve politik etkisini örneklerle açıklayınız.
Uzay teknolojileri askeri alanda iletişim, yön bulma ve gözlem amacıyla kullanılmaktadır. Askeri alanda gözlem son derece önemlidir. Uzay teknolojisinde ileri ülkeler çevrelerinde ne olup bittiğini, kendilerine ulaşabilecek tehditleri takip edebilmekte ve buna göre erken önlemler alabilmektedir. Artık yerin üstünde olan hiçbir şey gizli değildir. Yer üstündeki her türlü hareket uzaydan uydular vasıtasıyla gözlemlenebilmekte, askeri harekâtlar daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Bu durum ülkelerin politikalarını da etkilemektedir. Her ülke dünyada olduğu gibi uzayda da bu ileri teknolojiye sahip olmak istemektedir. Ülkemizin Kuzey Irak’a düzenlediği askeri harekâtlar ve terörle mücadele konularında uzay teknolojileri kullanılmaktadır. Yapılan askeri harekâtlar anında askeri karargâhlardan takip edilebilmektedir.
2.Türkiye'nin uzay teknolojileri ile ilgili hangi çalışmaları bulunmaktadır? Araştırınız.
Ülkemizin uzayda 3 adet haberleşme uydusu bulunmaktadır. Türksat 1C , Türksat 2A, Türksat 3A uyduları görevlerini devam ettirmektedir. Ülkemizin gelişen bir uzay programı vardır ve bu amaçla yapılan ve yapılacak çalışmalar şunlardır:
Uzay üssü 2012 yılına kadar inşa edilecek. Uzay üssü için şu anda en şanslı iller Ankara, Mersin, Antalya ve İzmit olarak görülüyor. Uzay Üssü için ABD Houston Uzay Üssü ile Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nde uzun süren araştırmalar yapılacak. Uzay üssü için geniş bir alan ayrılacak. Özel birliklerle korunacak olan uzay üssü son teknoloji ile inşa edilecek.
Uzay İstasyonu'nda deney
2006:Araştırma enstitü ve merkezlerinin kurulması, İleri malzeme üretimi, Gökada haritalanması, yakın gezegenlerin sürekli olarak takibi, Avrupa Uzay Programı'na katılım,Güneydoğu Avrupa-Orta Asya Bölgesel İşbirliği Ağları ve Projeleri geliştirme uzay teknolojisi alanında hangi bilimsel çalışmalar
2007:Toplumda uzay kültürü oluşturma, Astofizik araştırmaları, Jiroskop teknolojisi geliştirme ,(Ion, sıvı, katı) İtki motoru geliştirme
2008:Ulusal Uzay (sistem) altyapısı kurulması,(Türksat) Haberleşme uydusu geliştirme, Keşif ve istihbarat amaçlı uydu tasarımı ,Ulusal (yüksek irtifa) araştırma uçağı geliştirme ,Gelecek nesil eğitim ve öğretim programları
2009:(Bilsat) Yer gözlem araştırma uydusu geliştirme (ikinci nesil-2,5m) , Düşük maliyetli uydu türleri tasarım ve geliştirme (mikro-nano) , Veri harmonizasyonu ve ülke standartlarının geliştirilmesi, e-devlet uygulamaları, CBS tabanlı web sunumları
2010:Astronot yetiştirme programı, Ulusal fırlatma sistemi ve düşük maliyetli roket geliştirme
2011:Güvenlik sistemi ve takip-izleme teknolojileri tasarım ve geliştirme, Uzay mekiği yapımı için işbirliği
2012:Güneş sistemi ve gezegen araştırmaları, manyetik alan araştırmaları, Uzay üssü ve merkezi kurma çalışmaları, Uluslararası uzay programlarına katılım, En az 1000 genç nesil araştırmacı yetiştirme programı
2013:Kuyruklu yıldız taramaları, Uzaya ulusal bir roket gönderme çalışmaları, Bilgi merkezleri oluşturulması
2014:Kuyruklu yıldız keşfi, En az 500 genç nesil uzman bilim adamı, Uzay mekiğinin uzaya gönderilmesi
Uluslararası uzay istasyonunda mikro çekim deney projesi
3.Dünya'nın herhangi bir bölgesinin çekilen görüntülerinin anında bir yer istasyonuna ve oradan da istenilen merkeze aktarılması olan optik gözlemin Önemini ülkelerin güvenliği açısından yorumlayınız.
Askeri alanda keşif ve istihbarat çalışmalarının kolaylaşması ve hızlanması ile ülkeler kendilerine yönelebilecek tehditlerden daha kolay haberdar olabileceklerdir. Bu bilgilerle erken önlem alabileceklerdir.
4.Günümüzde uzay teknolojisi alanında hangi bilimsel çalışmalar hangi amaçla kullanılmaktadır? Açıklayınız.
Uzay teknolojisi alanında yapılan bilimsel çalışmalar iletişim, yön bulma ve gözlem amaçları için kullanılmaktadır. Uzay teknolojisi alanındaki gelişmelerden bazıları da günlük yaşamın içine girebilmektedir
Yorumlar
Yorum Gönder