İNCELEME SAYFA 140 TÜRKİYE'DE NÜFUS VE YERLEŞMENİN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER LİSE COĞRAFYA 10.SINIF KİTABI

İNCELEME SAYFA 140 TÜRKİYE'DE NÜFUS VE YERLEŞMENİN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER LİSE COĞRAFYA 10.SINIF KİTABI

DOĞAL (FİZİKİ)FAKTÖRLER

İKLİM (YAĞIŞ,SICAKLIK)

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ (DAĞLARIN UZANIŞI,EĞİM,YÜKSELTİ,BAKI)

JEOLOJİK YAPI VE TOPRAK ÇEŞİTLERİ

KARA VE DENİZLERİN DAĞILIŞI

SU KAYNAKLARI

BİTKİ ÖRTÜSÜ

BEŞERİ FAKTÖRLER

BİLİM VE TEKNOLOJİDEKİ GELİŞMELER

İÇ VE DIŞ GÖÇLER

ULAŞIM

EKONOMİ (TURİZM,SANAYİ,TİCARET,TARIM,HAYVANCILIK,MADENCİLİK,ORMANCILIK,BALIKÇILIK)

DÜNYADA NÜFUSUN ALANSAL DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

DOĞAL (FİZİKİ)FAKTÖRLER

İKLİM (YAĞIŞ,SICAKLIK): SICAKLIK VE YAĞIŞ KOŞULLARININ UYGUN OLDUĞU ALANLAR YAŞAM,YERLEŞME VE EKONOMİK FAALİYETLER BAKIMINDAN UYGUNDUR.İKLİM KOŞULLARININ UYGUN OLDUĞU ALANLARDA GENEL LARAK NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLADIR. SICAKLIĞI ÇOK YÜKSEK YA DA DÜŞÜK OLDUĞU ALANLAR İLE YAĞIŞIN AZ OLDUĞU ALANLARDA NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR. ÜLKEMİZDE SICAKLIK VE YAĞIŞ KIYIDAN İÇ KESİMLERE GİDİLDİKÇE AZALIR. AYRICA SICAKLIK BATIDAN DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE YÜKSELTİNİN ARTMASINA BAĞLI OLARAK AZALIR. ÜLKEMİZDE NÜFUSUN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU SICAKLIK VE YAĞIŞ DEĞERLERİNİN UYGUN OLDUĞU KIYI KESİMLERİNDE VE ÜLKEMİZİN BATISINDA TOPLANMIŞTIR. ÇOK SOĞUK YA DA KURAK OLAN YERLER İSE NÜFUSUN VE YERLEŞMENİN AZ OLDUĞU ALANLARDIR.

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: (DAĞLARIN UZANIŞI,EĞİM,YÜKSELTİ,BAKI):

YÜKSELTİ: SICAKLIĞIN AZALMASINA , ULAŞIMIN ZORLAŞMASINA VE EKONOMİK FAALİYETLERİN YAPILABİLMESİNİN ZORLAŞMASINA YOL AÇAR .BUNA BAĞLI OLARAK ÜLKEMİZDE YÜKSELTİNİN AZ OLDUĞU YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; YÜKSELTİNİN FAZLA OLDUĞU YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.ÜLKEMİZDE YÜKSELTİ BATIDAN DOĞUYA DOĞRU ARTAR. YÜKSELTİSİ AZ OLAN BATI KESİMİNDE NÜUS VE YERLEŞMELER DAHA YOĞUNDUR.

EĞİM: ULAŞIMIN ZORLAŞMASINA VE EKONOMİK FAALİYETLERİN YAPILABİLMESİNİN ZORLAŞMASINA YOL AÇAR . GENEL OLARAK EĞİMİN AZ OLDUĞU YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; EĞİMİN FAZLA OLDUĞU YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.EĞİMLİ ALANLARDA SU KAYNAKLARI DA DAHA AZDIR.

BAKI: BİR YAMACIN GÜNEŞE DÖNÜK OLUP - OLMAMA DURUMUDUR. GÜNEŞE YA DA EKVATORA DÖNÜK OLAN YAMAÇLAR GÜNEŞ IŞINLARINI DOĞRUDAN ALDIĞI İÇİN DAHA SICAKTIR. BU DURUM TARIM VE DİĞER EKONOMİK FAALİYETLERİN YAPILMASINI KOLAYLAŞTIRIR.GENEL OLARAK BAKI DURUMUNUN İYİ OLDUĞU YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; BAKI DURUMUNUN İYİ OLMADIĞI YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR. ÜLKEMİZİN DAĞLARININ GÜNEYE BAKAN YANAÇLARI EKVATORA DÖNÜK OLDUĞU İÇİN DAHA SICAKTIR. BU NEDENLE ÖZELLİKLER İÇ BÖLGELERİMİZDE DAĞLARIN GÜNEYE BAKAN YAMAÇLARI DAHA FAZLA NÜFUSLANMIŞTIR.

DAĞLARIN UZANIŞI: İKLİM KOŞULLARI ÜZERİNDE ETKİLİ OLUR. DAĞLARIN DENİZE BAKAN YAMAÇLARI SICAKLIK VE YAĞIŞ KOŞULLARI BAKIMINDAN DAHA UYGUNDUR.SICAKLIK VE YAĞIŞ KOŞULLARININ UYGUN OLDUĞU ALANLAR YAŞAM,YERLEŞME VE EKONOMİK FAALİYETLER BAKIMINDAN UYGUNDUR. DAĞLARIN DENİZE BAKAN YAMAÇLARI DENİZE BAKMAYAN YAMAÇLARINA GÖRE DAHA FAZLA NÜFUS YOĞUNLUĞUNA SAHİPTİR. KARADENİZ BÖLGESİNDE DAĞLARIN DENİZE BAKAN YAMAÇLARI YOĞUN NÜFUSLANMIŞTIR.KIYI BÖLGELERİMİZDE NÜFUSUN DAĞILIŞI DAĞLARIN UZANIŞINA UYAR.

JEOLOJİK YAPI VE TOPRAK ÇEŞİTLERİ: TOPRAKLARIN VERİMLİ OLDUĞU ALANLAR TARIMSAL FAALİYETLER İÇİN UYGUN OLDUĞU İÇİN YOĞUN NÜFUSLU ALANLARDIR.TOPRAKLARI VERİMSİZ , TAŞLI VE TUZLU OLDUĞU ALANLAR TARIMSAL FAALİYETLER İÇİN UYGUN OLMADIĞI İÇİN NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.

KARA VE DENİZLERİN DAĞILIŞI: KARA VE DENİZLERİN DAĞILIŞI İKLİM KOŞULLARI ÜZERİNDE ETKİLİ OLUR. DENİZ KIYILARINA YAKIN ALANLARDA SICAKLIK VE YAĞIŞ KOŞULLARI DAHA UYGUNDUR.ULAŞIM, TARIM VE DİĞER EKONOMİK FAALİYETLER AÇISINDAN DAHA ELVERİŞLİ ALANLADIR. NÜFUS YOĞUNLUKLARI DAHA FAZLADIR.DENİZ KIYILARINDAN UZAKLAŞTIKÇA SICAKLIK VE YAĞIŞ KOŞULLARI ELVERİŞSİZLEŞİR VE NÜFUS YOĞUNLUĞU AZALIR. ÜLKEMİZDE VE DÜNYA'DA NÜFUSUN VE YERLEŞMENİN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU DENİZ KIYILARINDA TOPLANMIŞTIR.AYRICA DENİZLER ÜZERİNDE YERLEŞME KURULAMAZ - AKARSULAR, GÖLLER VE DENİZLER YERLEŞMEYİ KISITLAYAN FAKTÖRLERDENDİR.

SU KAYNAKLARI: SU CANLI YAŞAMI VE İNSAN FAALİYETLERİ İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR ÖGEDİR. SU KAYNAKLARI BAKIMINDAN ZENGİN OLAN ALANLAR BU NEDENLE GENEL OLARAK SIK NÜFUSLANMIŞLARDIR. SU KAYNAKLARI BAKIMINDAN FAKİR ALANLAR İSE SEYREK NÜFUSLU ALANLAR OLARAK ORTAYA ÇIKMIŞTIR. ÖZELLİKLE İÇ BÖLGELERİMİZDE YAĞIŞ AZ OLDUĞU İÇİN  NÜFUSUN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU AKARSU VADİLERİ YA DA DİĞER SU KAYNAKLARININ YAKINLARINDA YOĞUNLAŞMIŞTIR.

BİTKİ ÖRTÜSÜ: BİTKİ ÖRTÜSÜNÜN ÇOK YOĞUN OLDUĞU ALANLARDA YAŞAM , İLETİŞİM VE ULAŞIM GÜÇLEŞİR. TARIM VE DİĞER EKONOMİK FAALİYETLER YAPILAMAZ.BİTKİ ÖRTÜSÜNÜN ÇOK YOĞUN OLDUĞU ALANLAR SEYREK NÜFUSLU ALANLAR OLARAK ORTAYA ÇIKAR.

BEŞERİ FAKTÖRLER

BİLİM VE TEKNOLOJİDEKİ GELİŞMELER: BİLİMDEKİ VE TEKNOLOJİDEKİ GELİŞMELERLE BİRLİKTE İNSANLAR DOĞAL ŞARTLARI ZORLAYARAK ÇÖLLERDE, YÜKSEK DAĞLIK ALANLARDA, YERLEŞMEYE UYGUN OLMAYAN ALANLARDA YERLEŞMELER KURABİLMİŞLERDİR.BU DURUM DÜNYA’DAKİ NÜFUSUN DAĞILIŞINDA AZ DA OLSA ETKİLİ OLMUŞTUR.

İÇ VE DIŞ GÖÇLER: GÖÇLER NEDENİYLE NÜFUSUN DAĞILIŞI DEĞİŞMEKTEDİR. GÖÇ ALAN YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; GÖÇ VEREN YERLERDE NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.ÜLKEMİZİN BATISI GÖÇ ALIR VE NÜFUS VE YERLEŞMELER DAHA FAZLADIR. ÜLKEMİZİN DOĞUSU GÖÇ VERİR; NÜFUS VE YERLEŞMELERİN YOĞUNLUĞU AZDIR.

ULAŞIM: ULAŞIM , EKONOMİK FAALİYETLERİN GELİŞMESİ AÇISINDAN SON DERECE ÖNEMLİDİR. ULAŞIMIN GELİŞTİĞİ ALANLARDA EKONOMİK FAALİYETLER GELİŞİR VE BU ALANLAR DIŞARIDAN GÖÇ ALIR+NÜFUSLARI ARTAR.ULAŞIMIN GELİŞTİĞİ ALANLARDA GENEL OLARAK NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; ULAŞIMIN GELİŞMEDİĞİ ALANLARDA NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.
ANA ULAŞIM HATLARINDAN UZAKLAŞTIKÇA NÜFUS VE YERLEŞMELER AZALIR.

EKONOMİ (TURİZM,SANAYİ,TİCARET,TARIM,HAYVANCILIK,MADENCİLİK,ORMANCILIK,BALIKÇILIK): EKONOMİK FAALİYETLERİN GELİŞTİĞİ ALANLAR DIŞARIDAN GÖÇ ALIR+NÜFUSLARI ARTAR.EKONOMİK FAALİYETLERDEN BİRİ YA DA BİRKAÇININ GELİŞTİĞİ ALANLARDA GENEL OLARAK NÜFUS YOĞUNLUĞU FAZLA; EKONOMİK FAALİYETLERİN GELİŞMEDİĞİ ALANLARDA NÜFUS YOĞUNLUĞU AZDIR.
Ülkemizde Marmara Bölgesi ile Zonguldak, Karabük, Ereğli, Batman gibi merkezlerin nüfusça yoğun olmaları ekonomik kaynakların çok olmasındandır. Ekonomik kaynakların yetersiz olduğu bölgelerde, halk geçimini temin etmek için göç etmekte ve nüfusları azalmaktadır.
Ekonomik kaynaklar bakımından zengin yerler nüfus ve yerleşmelerin yoğunlaştığı yerlerdir.