DERS DIŞI ETKİNLİK SAYFA 211 LİSE COĞRAFYA 10.SINIF KİTABI
OKUMA METNİ SAYFA 210
Doğal olayların, afetlere neden olmasında yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve iklim özellikleri ile birlikte insan faktörü de etkili olmaktadır. Türkiye, sahip olduğu bu özellikler bakımından önemli risklere sahiptir. Ülkemiz deprem, heyelan, çığ, sel ve taşkınlardan afet boyutunda sık sık etkilenir Meydana gelen bu afetler, önemli ölçüde can ve mal kayıplarına neden olur. Ayrıca doğal afetler yeryüzünü de değiştirir.
Afetler bölge ve ülke ekonomilerine zarar verdiği için bunların insanlar üzerinde de sosyal ve psikolojik açıdan olumsuz etkileri olur. Böylesine önemli sonuçlara neden olan doğa olaylarının meydana gelmeleri önlenemiyor olsa da bu doğa olayların zararlarının azaltılması mümkündür Örneğin iki farklı ülkede meydana gelen aynı büyüklükteki iki ayrı depremin verdiği zarar, çok farklı boyutlarda olabiliyor. Hatta bu durum aynı ülke sınırları içinde bölgeden bölgeye bile değişiklik gösterebiliyor. Örneğin Japonya'da meydana gelen depremler, Türkiye'de meydana gelen depremlerden daha az can ve mal kayıplarına yol açar. Bunda Japonya'nın depreme karşı aldığı önlemler etkili olmaktadır. Hasar boyutlarının farklı olması sadece depremler için değil sel ve taşkınlar, heyelan ve diğer afet türleri için de söz konusudur.
Ülkemizde en çok görülen meteorolojik tehlikeler; şiddetli yağış (yağmur, kar, dolu), sel, taşkın, don, orman yangınları, kuvvetli rüzgâr, fırtına, çığ ve yıldırımdır. Doğal afetlerin oluşum sayıları dikkate alındığında kuvvetli rüzgâr ve sellere bağlı olarak meydana gelen afetler ilk sırayı almaktadır.
Dünya'da etkili olan 31 doğal afet türü; şiddetlerine, oluşum sürelerine ve etkilerine göre sıralanınca en önemlilerinin kuraklık, tropikal siklon, bölgesel sel ve taşkınların olduğu görülür. Bu afetlerin ortak özellikleri, önceden tahmin edilerek erken uyarıları yapılan meteorolojik afetler olmalarıdır.
Meteorolojik afetler için alınacak önlemler; acil durum planları, iyi çalışan bir erken uyarı sistemidir. Bunlar olağanüstü hava olaylarına bağlı zararın azaltılmasını sağlayacaktır.
1970 yılında Bangladeş'te meydana gelen şiddetli bir tropikal siklon 300.000 kişinin ölmesine neden olmuştur. Fakat gelişmiş uyarı sistemleri sayesinde benzer tropikal siklonlarda 1992'de 13.000, 1994'te ise sadece 20 kişi hayatını kaybetmiştir.
Aşağıdaki soruları okuma metninden ve doğal afet dağılış haritasından yararlanarak cevaplayınız.
*Bir doğa olayının afete dönüşmesinde etkili olan faktörler nelerdir?
1- Yeryüzü şekilleri,
2- Jeolojik yapı,
3- İklim özellikleri,
4- Bitki örtülerinin durumu veya yok edilme durumları,
5- Beşeri yapı- insanların bilgi tecrübeleri, afete hazırlık durumu, teknolojik gelişmişlik düzeyleri)
*Bazı doğal afet türlerinin dünyanın belirli bölgelerinde toplanmasının nedenlerini belirleyiniz.
Volkanizma ve depremler genel olarak levha sınırlarında görülmesi, bazı afetleri de bunların tetiklemesi nedeniyle bunların yakın çevrelerinde oluşur. ( Tsunami, heyelan, Çığ düşmesi vb.). Ayrıca tropikal bölge denizleri üzerinde kuvvetli basınç farklarından doğan kuvvetli fırtına, kasırga, hortum olayları görülmektedir. Bunlarla birlikte olan şiddetli sağanaklar sel ve baskınlara yol açmaktadır.
*Ülkemizde son yıllarda sellerin daha fazla can kaybına yol açmasının nedenleri nelerdir?
1- Ülkemizin yüksek dağlık ve engeli bir yapıda olması,
2-Ülkemizde genel olarak bitki örtülerinin çok yok edilmesi veya iç bölgelerde cılız olması,
3-Ülkemizde yarım kurak karakterli iklim ve oluşan sağanak yağışlar.
4- Sel tehlikesi anında insanların doğru ve zamanında uyarılmasını sağlayacak uyarı sisteminin olmamsı.
5- Çarpık kentleşme ve alt yapı nın yeterince yapılmaması veya yetersiz kalması.
*Yakın çevrenizde en sık hangi doğal afet yaşanmaktadır? Sizce nedeni neler olabilir?
*Yaşadığınız yerde başka doğal afet yaşandı mı? Yaşandıysa bu doğal afetten insan ve doğa nasıl etkilenmiştir? Çalışmanızı rapor haline getirerek sınıfınızda sunum yapınız.
OKUMA METNİ SAYFA 210
Doğal olayların, afetlere neden olmasında yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve iklim özellikleri ile birlikte insan faktörü de etkili olmaktadır. Türkiye, sahip olduğu bu özellikler bakımından önemli risklere sahiptir. Ülkemiz deprem, heyelan, çığ, sel ve taşkınlardan afet boyutunda sık sık etkilenir Meydana gelen bu afetler, önemli ölçüde can ve mal kayıplarına neden olur. Ayrıca doğal afetler yeryüzünü de değiştirir.
Afetler bölge ve ülke ekonomilerine zarar verdiği için bunların insanlar üzerinde de sosyal ve psikolojik açıdan olumsuz etkileri olur. Böylesine önemli sonuçlara neden olan doğa olaylarının meydana gelmeleri önlenemiyor olsa da bu doğa olayların zararlarının azaltılması mümkündür Örneğin iki farklı ülkede meydana gelen aynı büyüklükteki iki ayrı depremin verdiği zarar, çok farklı boyutlarda olabiliyor. Hatta bu durum aynı ülke sınırları içinde bölgeden bölgeye bile değişiklik gösterebiliyor. Örneğin Japonya'da meydana gelen depremler, Türkiye'de meydana gelen depremlerden daha az can ve mal kayıplarına yol açar. Bunda Japonya'nın depreme karşı aldığı önlemler etkili olmaktadır. Hasar boyutlarının farklı olması sadece depremler için değil sel ve taşkınlar, heyelan ve diğer afet türleri için de söz konusudur.
Ülkemizde en çok görülen meteorolojik tehlikeler; şiddetli yağış (yağmur, kar, dolu), sel, taşkın, don, orman yangınları, kuvvetli rüzgâr, fırtına, çığ ve yıldırımdır. Doğal afetlerin oluşum sayıları dikkate alındığında kuvvetli rüzgâr ve sellere bağlı olarak meydana gelen afetler ilk sırayı almaktadır.
Dünya'da etkili olan 31 doğal afet türü; şiddetlerine, oluşum sürelerine ve etkilerine göre sıralanınca en önemlilerinin kuraklık, tropikal siklon, bölgesel sel ve taşkınların olduğu görülür. Bu afetlerin ortak özellikleri, önceden tahmin edilerek erken uyarıları yapılan meteorolojik afetler olmalarıdır.
Meteorolojik afetler için alınacak önlemler; acil durum planları, iyi çalışan bir erken uyarı sistemidir. Bunlar olağanüstü hava olaylarına bağlı zararın azaltılmasını sağlayacaktır.
1970 yılında Bangladeş'te meydana gelen şiddetli bir tropikal siklon 300.000 kişinin ölmesine neden olmuştur. Fakat gelişmiş uyarı sistemleri sayesinde benzer tropikal siklonlarda 1992'de 13.000, 1994'te ise sadece 20 kişi hayatını kaybetmiştir.
Aşağıdaki soruları okuma metninden ve doğal afet dağılış haritasından yararlanarak cevaplayınız.
*Bir doğa olayının afete dönüşmesinde etkili olan faktörler nelerdir?
1- Yeryüzü şekilleri,
2- Jeolojik yapı,
3- İklim özellikleri,
4- Bitki örtülerinin durumu veya yok edilme durumları,
5- Beşeri yapı- insanların bilgi tecrübeleri, afete hazırlık durumu, teknolojik gelişmişlik düzeyleri)
*Bazı doğal afet türlerinin dünyanın belirli bölgelerinde toplanmasının nedenlerini belirleyiniz.
Volkanizma ve depremler genel olarak levha sınırlarında görülmesi, bazı afetleri de bunların tetiklemesi nedeniyle bunların yakın çevrelerinde oluşur. ( Tsunami, heyelan, Çığ düşmesi vb.). Ayrıca tropikal bölge denizleri üzerinde kuvvetli basınç farklarından doğan kuvvetli fırtına, kasırga, hortum olayları görülmektedir. Bunlarla birlikte olan şiddetli sağanaklar sel ve baskınlara yol açmaktadır.
*Ülkemizde son yıllarda sellerin daha fazla can kaybına yol açmasının nedenleri nelerdir?
1- Ülkemizin yüksek dağlık ve engeli bir yapıda olması,
2-Ülkemizde genel olarak bitki örtülerinin çok yok edilmesi veya iç bölgelerde cılız olması,
3-Ülkemizde yarım kurak karakterli iklim ve oluşan sağanak yağışlar.
4- Sel tehlikesi anında insanların doğru ve zamanında uyarılmasını sağlayacak uyarı sisteminin olmamsı.
5- Çarpık kentleşme ve alt yapı nın yeterince yapılmaması veya yetersiz kalması.
*Yakın çevrenizde en sık hangi doğal afet yaşanmaktadır? Sizce nedeni neler olabilir?
*Yaşadığınız yerde başka doğal afet yaşandı mı? Yaşandıysa bu doğal afetten insan ve doğa nasıl etkilenmiştir? Çalışmanızı rapor haline getirerek sınıfınızda sunum yapınız.
Yorumlar
Yorum Gönder